مستحبات تشهد و سلام

1 - مستحب است که نمازگزار در حال تشهد، بر ران چپ خود بنشیند و روى پاى راست را بر کف پاى چپ بگذارد.⁽¹⁾ 

2 - مستحب است که پیش از تشهد بگوید: ((الحمدلله )) یا بگوید:بسم اللّه و بالله و الحمدلله و خیر الاسماء لله .⁽²⁾

3 - مستحب است که نمازگزار در حالت تشهد، دستها را بر ران ها گذاشته و انگشت ها را به یکدیگر بچسباند.⁽³⁾

4 - نگاه کردن به دامان خود، مستحب است .⁽⁴⁾

5 - مستحب است که انسان بعد از تمام شدن تشهد بگوید: و تقبل شفاعته و ارفع درجته ⁽⁵⁾.

6 - مستحب است که در حالى که نشسته و بدنش آرام است ، بگوید: السلام علیک ایها النبى و رحمة اللّه و برکاته .⁽⁶⁾

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- توضیح المسائل ، م 1103. 

2- توضیح المسائل ، م 1103. 

3- توضیح المسائل ، م 1103. 

4- توضیح المسائل ، م 1103. 

5- توضیح المسائل ، م 1103. 

6-توضیح المسائل ، م 1105.

مستحبات و مکروهات سجده

1 - مستحب است که انسان بعد از رکوع براى رفتن به سجده ، تکبیر بگوید⁽¹⁾ .

2 - مستحب است هنگامى که مرد مى خواهد به سجده برود اول دست ها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.

3 - مستحب است که انسان بینى خود را روى مهر یا چیزى که سجده بر آن صحیح است ، بگذارد.

4 - مستحب است که نمازگزار در حال سجده ، انگشتان دست را به هم چسبانده و برابر گوش بگذارد، به گونه اى که سر آنها رو به قبله باشد.

5 - مستحب است که انسان در سجده دعا کرده و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: یا خیر المسؤ لین و یا خیر المعطین ارزقنى و ارزق عیالى من فضلک فانک ذوالفضل العظیم ؛ اى بهترین کسى که از سؤ ال مى کنند! و اى بهترین عطا کنندگان ! روزى بده من و عیال من از فضل خودت . پس بدرستى که داراى فضل بزرگى .

6 - مستحب است نمازگزار بعد از سجده بر ران چپ خود بنشیند و روى پاى راست را بر کف پاى چپ بگذارد.

7 - مستحب است که نمازگزار بعد از هر سجده ، وقتى نشست و بدنش آرام گرفت ، تکبیر بگوید.

8 - مستحب است بعد از سجده اول ، وقتى بدن آرام گرفت ، گفته شود: استغفر اللّه ربى و اتوب علیه .

9 - مستحب است که نمازگزار سجده را طول بدهد و در موقع نشستن نیز دست ها را روى ران ها بگذارد.

10 - مستحب است که نمازگزار براى رفتن به سجده دوم در حال آرامش ‍ بدن ((اللّه اکبر)) بگوید.

11 - مستحب است که در سجده ها صلوات بفرستد⁽²⁾ .

12 - مستحب است که نمازگزار در هنگام بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها، از زمین بردارد.

13 - مستحب است که مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگه دارند؛ همچنین زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضاى بدن را به یکدیگر بچسبانند⁽³⁾ .

14 - مستحب است که انسان در سجده واجب قرآن ، ذکر بگوید و دعایى را که وارد شده ، ((لا اله الا اللّه حقا حقا...))، بخواند⁽⁴⁾ .

15 - مستحب است که محل سجده نمازگزار به گونه اى باشد که همه پیشانى روى آن قرار گیرد⁽⁵⁾ .

16 - مستحب است که در سجده شکر باز و قفسه سینه و شکم خود را به زمین بچسباند⁽⁶⁾ .

17 - مستحب است که انسان در سجده شکر، صد بار ((شکرالله )) یا ((شکرا شکرا)) و یا سه بار بلکه یک بار (همین ذکر را) بگوید⁽⁷⁾ .

18 - مستحب است که انسان بعد از سجده دوم بنشیند⁽⁸⁾ .

19 - مستحب است که ذکر سجده بیش از اندازه واجب گفته شود؛ البته عدد فرد فضیلتش بیشتر است تا زوج ⁽⁹⁾ .

20 - خواندن دعا، قبل از ذکر سجده مستحب است . (دعایى که از ائمه علیهم السلام نقل شده : ((اللهم لک سجدت و...)))⁽¹⁰⁾.

21 - قرآن خواندن در سجده مکروه است ⁽¹¹⁾ .

22 - فوت کردن محل سجده براى رفع گرد و غبار کراهت دارد⁽¹²⁾ .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- توضیح المسائل ، م 1091. 

2- توضیح المسائل ، م 1091. 

3-توضیح المسائل ، م 1091. 

4-توضیح المسائل ، م 1099. 

5- ترجمه تحریرالوسیله ، ج 1، ص 272، م 9. 

6- ترجمه تحریرالوسیله ، ص 277، م 8. 

7- ترجمه تحریرالوسیله ، ص 277، م 8. 

8-النضید، ج 2، ص 313. 

9- النضید، ج 2، ص 313 

10-النضید، ج 2، ص 314. 

11- توضیح المسائل ، م 1092. 

12-توضیح المسائل ، م 1092.

مستحبات و مکروهات رکوع

1 - مستحب است که ذکر رکوع ، سه ، پنج یا هفت مرتبه و یا بیشتر قرائت شود⁽¹⁾ .

2 - کسى که نمى تواند ایستاده یا نشسته رکوع کند و تنها مى تواند در حال نشسته ، کمى خم شود یا در حال ایستاده با سر اشاره کند، احتیاط مستحب آن است که بعد از نمازى که براى رکوع آن با سر اشاره کند نماز دیگرى هم بخواند و هنگام رکوع ، بنشیند و هر قدر مى تواند براى رکوع خم شود⁽²⁾ .

3 - مستحب است که نمازگزار قبل از رکوع ، در حالى که راست ایستاده تکبیر بگوید⁽³⁾ .

4 - مستحب است هنگام رکوع ، زانوها به عقب داده شود و پشت صاف نگهداشته شود؛ گردن نیز کشیده و مساوى پشت باشد⁽⁴⁾ .

5 - مستحب است که انسان هنگام رکوع ،بین دو قدم خود را نگاه کند⁽⁵⁾ .

6 - مستحب است که هنگام رکوع ، پیش از ذکر یا بعد از آن صلوات فرستاده شود.

7 - مستحب است که نمازگزار بعد از رکوع هنگامى که برخاست و راست ایستاد، در حال آرامى بدن بگوید: ((سمع اللّه لمن حمده ))⁽⁶⁾.

8 - مستحب است که زنها در رکوع ، دست را از زانو بالاتر بگذارند و زانوها را به عقب ندهند⁽⁷⁾ .

9 - مستحب است که انسان پیش از گذاشتن دست چپ بر زانوى چپ ، دست راست را بر زانوى راست بگذارد⁽⁸⁾ .

10 - مستحب است که نمازگزار در هنگام رکوع ، انگشتان کف دست خود را از هم باز کرده و آنها را از زانوهاى خود پر کند⁽⁹⁾ .

11 - مستحب است که پیش از گفتن ذکر رکوع ، دعاى وارده خوانده شود⁽¹⁰⁾ .

12 - مستحب است که نمازگزار در حالت رکوع ، آرنج ها را باز کند⁽¹¹⁾ .

13 - مکروه است که نمازگزار در حال رکوع ، سر را به زیر انداخته و دستها را به پهلو بچسباند و یا دستها را در بین دو زانوى خود قرار دهد⁽¹²⁾ .

14 - مکروه است که نمازگزار در حال رکوع ، دو دست خود را زیر جامه هاى خود پنهان کند⁽¹³⁾.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1-توضیح المسائل ، 1029. 

2- توضیح المسائل ، م 1038. 

3- توضیح المسائل ، م 1043. 

4- توضیح المسائل ، م 1043. 

5- توضیح المسائل ، م 1043. 

6-توضیح المسائل ، م 1043. 

7- توضیح المسائل ، م 1044. 

8- حاشیه مفاتیح الجنان ، آداب رکوع ، ص 52. 

9-حاشیه مفاتیح الجنان ، آداب رکوع ، ص 52. 

10-حاشیه مفاتیح الجنان ، آداب رکوع ، ص 53. 

11-ترجمه تحریرالوسیله ، ج 1، ص 266، م 21. 

12- ترجمه تحریرالوسیله ، ج 1، ص 266، م 21. 

13-النضید، ج 2، ص 311.

مستحبات و مکروهات قرائت و ذکر در نماز

1 - در نماز جمعه و در نماز ظهر جمعه مستحب است که در رکعت اول بعد از حمد، سوره جمعه و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره منافقون خوانده شود⁽¹⁾ .

2 - کسى که به هیچ قسم نمى تواند صحیح نماز را یاد بگیرد، احتیاط مستحب آن است که نماز را به جماعت به جا آورد⁽²⁾ .

3 - احتیاط مستحب است که در نماز، وقف به حرکت و وصل به سکون ننماید⁽³⁾ .

4 - مستحب است که نمازگزار در رکعت سوم و چهارم بعد از تسبیحات اربعه استغفار کند؛ مثلا بگوید: استغفر اللّه ربى و اتوب الیه یا بگوید: ((اللهم اغفرلى ))⁽⁴⁾.

5 - مستحب است که نمازگزار در رکعت اول ، پیش از خواندن حمد، بگوید: اعوذ بالله من الشیطان الرجیم ⁽⁵⁾.

6 - مستحب است که در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر (بسم اللّه الرحمن الرحیم ) بلند و حمد و سوره شمرده و آهسته خوانده شود و در آخر هر آیه وقف شود؛ یعنى به آیه بعد چسبانده نشود. همچنین در حال خواندن حمد و سوره به معناى آیه توجه شود⁽⁶⁾ .

7 - مستحب است این که نمازگزار اگر نماز را به جماعت مى خواند، بعد از تمام شدن حمد امام و اگر فرادى مى خواند، بعد از آن که حمد خودش تمام شد، بگوید: الحمد اللّه رب العالمین ⁽⁷⁾.

8 - مستحب است بعد از خواندن سوره ((قل هو اللّه احد)) یک یا دو یا سه مرتبه گفته شود: ((کذالک اللّه ربى )) یا سه مرتبه کذالک اللّه ربنا⁽⁸⁾.

9 - سزاوار است که نمازگزار بعد از خواندن سوره ، کمى صبر کند و سپس ‍ تکبیر پیش از رکوع یا قنوت را بگوید⁽⁹⁾ .

10 - مستحب است که در تمام نمازها، در رکعت اول ، سوره ((اءنا اءنزلناه )) و در رکعت دوم هم سوره ((قل هواللّه احد)) خوانده شود⁽¹⁰⁾ .

11 - مستحب است در نماز صبح ، سوره ((عم یتسائلون )) یا سوره ((هل اءتى )) و یا ((غاشیه ))، ((قیامت )) و نظائر آن ، یعنى سوره هاییکه به مقدار یکى از این سور، آیه دارد خوانده شود⁽¹¹⁾ .

12 - مستحب است که در نماز ظهر سوره ((سبح اسم ربک الاعلى )) یا سوره شمس و در نماز عصر و مغرب سوره ((اذا جاء نصر اللّه )) یا سوره ((الهیکم التکاثر)) خوانده شود⁽¹²⁾ .

13 - مستحب است که در نماز و عشاى شب جمعه براى رکعت اول ، سوره جمعه و براى دوم ، سوره ((اعلى )) و در نماز ظهر و عصر جمعه براى رکعت اول ، سوره جمعه و براى رکعت دوم ، سوره منافقون قرائت شود⁽¹³⁾ .

14 - مستحب است که نمازگزار در نماز صبح روز جمعه در رکعت اول ، سوره جمعه و در رکعت دوم ، سوره توحید را بخواند و در نماز مغرب شب جمعه در رکعت اول ، سوره جمعه و در رکعت دوم ، سوره توحید را بخواند⁽¹⁴⁾ .

15 - مستحب است که نمازگزار در قرائت رعایت ترتیل را نماید و کلمات را آرام ، شمرده و واضح بخواند⁽¹⁵⁾ .

16 - مستحب است که نمازگزار در جاهایى که علماى تجوید، وقف در آن جاها را معتبر دانسته اند، وقف کند⁽¹⁶⁾ .

17 - مستحب است که نمازگزار در هنگام خواندن سوره ، وقتى به آیه رحمت رسید، از خدا طلب رحمت بنماید و اگر به آیه عذاب جهنم و بلا رسید، از خدا طلب پناه از عذاب کند⁽¹⁷⁾ .

18 - اگر نمازگزار ترس از آن دارد که وقتى سوره طولانى مى خواند، وقت تنگ شود و نماز دومش قضا شود، مستحب است که سوره کوتاه قرائت کند⁽¹⁸⁾ .

19 - مستحب است که نمازگزار در نافله نمازهاى شب (نافله مغرب ، عشا و نماز شب ) قرائت را بلند و در نافله نمازهاى روز (نافله صبح ، ظهر و عصر) آهسته بخواند⁽¹⁹⁾ .

20 - کراهت دارد که در هر رکعت از نمازهاى واجب ، بیش از یک سوره قرائت شود⁽²⁰⁾ .

21 - مکروه است که انسان در تمام نمازهاى یک شبانه روز، سوره ((قل هو اللّه احد)) را نخواند⁽²¹⁾ .

22 - خواندن سوره ((قل هو اللّه احد)) با یک نفس مکروه است ⁽²²⁾ .

23 - مکروه است که انسان سوره اى را که در رکعت اول خوانده ، در رکعت دوم نیز بخواند. (مگر این که در هر دو رکعت ، سوره ((قل هو اللّه احد)) را قرائت کند.)⁽²³⁾

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

ترجمه تحریرالوسیله ، ج 1، ص 261. 

14- ترجمه تحریرالوسیله ، ج 1، ص 262. 

15-النضید، ج 2، ص 277. 

16-النضید، ج 2، 279. 

17-النضید، ج 2، ص 282. 

18-النضید، ج 2، ص 285. 

19-النضید، ج 2، ص 291. 

20- ترجمه تحریرالوسیله ، ص 254، م 3. 

21- توضیح المسائل ، م 1019. 

22-توضیح المسائل ، م 1020. 

23-توضیح المسائل ، م 1021.

آداب نماز

1 - استفاده از انگشتر عقیق ⁽¹⁾ .

2 - پوشیدن لباس پاکیزه ⁽²⁾ .

3 - شانه کردن موها⁽³⁾ .

4 - مسواک کردن قبل از نماز.

5 - خود را براى نماز خوشبو نمودن ⁽⁴⁾ .

6 - خواندن نماز در اول وقت ؛ هر چه به اول وقت نزدیکتر باشد، بهتر است ، مگر آنکه تاءخیر آن از جهاتى بهتر باشد؛ مثلا صبر کند، تا نماز را به جماعت بخواند⁽⁵⁾.

7 - خواندن نماز به جماعت .

8 - گفتن اذان و اقامه به گونه اى که بین اذان و اقامه به اندازه یک سجده فاصله بیندازد و دعاهاى وارده را بخواند⁽⁶⁾ .

9 - همراه داشتن عمامه با تحت الحنک در نماز⁽⁷⁾ .

10 - پوشیدن لباس سفید و عبا براى نماز⁽⁸⁾ .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1-توضیح المسائل ، احکام نماز. 

2- توضیح المسائل ، احکام نماز. 

3- توضیح المسائل ، احکام نماز. 

4-توضیح المسائل ، احکام نماز. 

5- توضیح المسائل ، احکام نماز.751. 

6-حاشیه مفاتیح الجنان ، آداب دخول نماز، ص 45. 

7- توضیح المسائل ، م 864. 

8- توضیح المسائل ، م 864.