چرا ما که عرب زبان نیستیم، باید به زبان عربی نماز بخوانیم وقتی می توانیم به زبان مادری خود با خدا صحبت کنیم و احساس بهتری هم داشته باشیم چرا باید الفاظی را به زبان بیاوریم که اغلب معنای آنها را هم نمی فهمیم؟!
چرا نماز باید به عربی خوانده شود
یکی از نکاتی که باید در خواندن نماز به آن توجه کرد، قرائت به زبان عربی است. به این معنا که نماز باید به زبان عربی خوانده شود.
نماز به عنوان یکی از مهمترین ارکان اسلام است. نماز جزئیات با اهمیتی دارد و توجه به این جزئیات انسان را از معنای عمیق این فریضه بزرگ الهی تا حدی آگاه می کند. یکی از نکاتی که باید در خواندن نماز به آن توجه کرد، قرائت به زبان عربی است. به این معنا که واجب است، نماز به زبان عربی خوانده شود.
ذهنمان در گیر این موضوع شد که وجوب عربی خواندن نماز برای چیست؟ باز هم به کتاب آسمانی و آرامش بخش قرآن مراجعه کردیم. کتابی که، وحدت بخش مفاهیم دینی و پاسخ گوی همیشگی شبهات فکری است.
خداوند متعال در آیه دوم سوره یوسف می فرمایند:
إِنَّا أَنزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِیًّا لَّعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ ما آن را قرآنی عربی نازل کردیم باشد که بیندیشید .
نزول قرآن و پیام های آسمانی به زبان عربی است و در آن نکته ای برای اهل تفکر است. علامه طباطبایی در المیزان، ج 4، ص 160 تفسیر نمونه، ج 9، ص 300 و ج 13، ص 311 در اینباره می فرمایند که از نظر زبان شناسان، زبان عربی از کامل¬ترین زبان های دنیا است که به خوبی می تواند، مفاهیم و مطالب گسترده و عمیق را در قالب های زیبا و کوتاه بیان کند.
بنابراین مفاهیم عمیق دینی تنها با زبان عربی قابل بیان بوده است. مفاهیم نماز هم با زبان عربی و در ساختار آن بهتر از هر زبانی بیان می شد.
نماینده تام الاختیار آیت الله نوری همدانی و کارشناس مذهبی در تهران در گفت و گو با خبرنگار ما با اشاره به اهمیت تعبد در دین داری گفت:«یکی از مهمترین موضوعات در اسلام تعبد است. یعنی بنده ای که به ماهیت حقیقی و عمیق اسلام پی برد و مسلمان شد، تابع تمامی قوانین این دین است و آن را اجرا می کند.»
وی در خصوص فلسفه اعمال دینی اظهار کرد:«برای بسیاری از اعمال دینی فلسفه ای ذکر شده اما فلسفه برخی هم بیان نشده است. علامه مجلسی(ره) عالم بزرگ شیعه کتابی با نام فلسفه احکام دارند که در آن به فلسفه برخی از اعمال دینی اشاره شده است.»
قرائت نماز
نماینده تام الاختیار آیت الله نوری همدانی در تهران افزود:«یک سری از مفاهیم حکمتی عظیم و عمیق دارد که انسان به فلسفه آن هیچگاه پی نمی برد. البته فقط برخی از مفاهیم دینی به این شکل هستند.»
این کارشناس مذهبی ادامه داد:«برای نماز و عربی خواندن آن دلایلی ذکر کرده اند. یکی از این دلایل این است که پیامبراکرم(ص) خود عرب بودند و ما هم برای این که الگویمان ایشان هستند و باید خود را به آن نزدیک کنیم، باید همانند پیامبر(ص) عمل کنیم.»
ایشان در خصوص دلایل عربی خواندن نماز اضافه کرد:«عربی خواندن قرآن، وحدت بخش نیز هست. یعنی اگر هر مسلمانی با هر زبان مادری که بخواهد، نماز بخواند، این وحدت و پیوستگی میان مسلمانان از میان می رود. بودن زبان واحد برای این فریضه الهی از اختلافات میان مسلمانان جلوگیری و دل های آن ها را به هم نزدیک کرد.»
وی خاطر نشان کرد:«تصور کنید که خانه کعبه در تمامی نقاط دنیا بود و هر مسلمان از هر ملتی که بودند، می توانستند، خانه خدا را زیارت کنند. این موضوع بدون شک شکافی عمیق میان مسلمانان ایجاد می کرد.»
وی همچنان در پایان اضافه کرد:«چه بسا اگر اسلام این اجازه را به مسلمانان می داد که نماز را با زبان مادری می خواندند، این فریضه الهی در دوران مختلف تاریخی و نسل های گوناگون دچار تحریف های فراوانی می شد که این موضوع بلا شک به دین اسلام ضربه می زد.»
1 - در نماز جمعه و در نماز ظهر جمعه مستحب است که در رکعت اول بعد از حمد، سوره جمعه و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره منافقون خوانده شود(1) .
2 - کسى که به هیچ قسم نمى تواند صحیح نماز را یاد بگیرد، احتیاط مستحب آن است که نماز را به جماعت به جا آورد(2) .
3 - احتیاط مستحب است که در نماز، وقف به حرکت و وصل به سکون ننماید(3) .
4 - مستحب است که نمازگزار در رکعت سوم و چهارم بعد از تسبیحات اربعه استغفار کند؛ مثلا بگوید: استغفر اللّه ربى و اتوب الیه یا بگوید: ((اللهم اغفرلى ))(4).
5 - مستحب است که نمازگزار در رکعت اول ، پیش از خواندن حمد، بگوید: اعوذ بالله من الشیطان الرجیم (5).
6 - مستحب است که در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر (بسم اللّه الرحمن الرحیم ) بلند و حمد و سوره شمرده و آهسته خوانده شود و در آخر هر آیه وقف شود؛ یعنى به آیه بعد چسبانده نشود. همچنین در حال خواندن حمد و سوره به معناى آیه توجه شود(6) .
7 - مستحب است این که نمازگزار اگر نماز را به جماعت مى خواند، بعد از تمام شدن حمد امام و اگر فرادى مى خواند، بعد از آن که حمد خودش تمام شد، بگوید: الحمد اللّه رب العالمین (7).
8 - مستحب است بعد از خواندن سوره ((قل هو اللّه احد)) یک یا دو یا سه مرتبه گفته شود: ((کذالک اللّه ربى )) یا سه مرتبه کذالک اللّه ربنا(8).
9 - سزاوار است که نمازگزار بعد از خواندن سوره ، کمى صبر کند و سپس تکبیر پیش از رکوع یا قنوت را بگوید(9) .
10 - مستحب است که در تمام نمازها، در رکعت اول ، سوره ((اءنا اءنزلناه )) و در رکعت دوم هم سوره ((قل هواللّه احد)) خوانده شود(10) .
11 - مستحب است در نماز صبح ، سوره ((عم یتسائلون )) یا سوره ((هل اءتى )) و یا ((غاشیه ))، ((قیامت )) و نظائر آن ، یعنى سوره هاییکه به مقدار یکى از این سور، آیه دارد خوانده شود(11) .
12 - مستحب است که در نماز ظهر سوره ((سبح اسم ربک الاعلى )) یا سوره شمس و در نماز عصر و مغرب سوره ((اذا جاء نصر اللّه )) یا سوره ((الهیکم التکاثر)) خوانده شود(12) .
13 - مستحب است که در نماز و عشاى شب جمعه براى رکعت اول ، سوره جمعه و براى دوم ، سوره ((اعلى )) و در نماز ظهر و عصر جمعه براى رکعت اول ، سوره جمعه و براى رکعت دوم ، سوره منافقون قرائت شود(13) .
14 - مستحب است که نمازگزار در نماز صبح روز جمعه در رکعت اول ، سوره جمعه و در رکعت دوم ، سوره توحید را بخواند و در نماز مغرب شب جمعه در رکعت اول ، سوره جمعه و در رکعت دوم ، سوره توحید را بخواند(14) .
15 - مستحب است که نمازگزار در قرائت رعایت ترتیل را نماید و کلمات را آرام ، شمرده و واضح بخواند(15) .
16 - مستحب است که نمازگزار در جاهایى که علماى تجوید، وقف در آن جاها را معتبر دانسته اند، وقف کند(16) .
17 - مستحب است که نمازگزار در هنگام خواندن سوره ، وقتى به آیه رحمت رسید، از خدا طلب رحمت بنماید و اگر به آیه عذاب جهنم و بلا رسید، از خدا طلب پناه از عذاب کند(17) .
18 - اگر نمازگزار ترس از آن دارد که وقتى سوره طولانى مى خواند، وقت تنگ شود و نماز دومش قضا شود، مستحب است که سوره کوتاه قرائت کند(18) .
19 - مستحب است که نمازگزار در نافله نمازهاى شب (نافله مغرب ، عشا و نماز شب ) قرائت را بلند و در نافله نمازهاى روز (نافله صبح ، ظهر و عصر) آهسته بخواند(19) .
20 - کراهت دارد که در هر رکعت از نمازهاى واجب ، بیش از یک سوره قرائت شود(20) .
21 - مکروه است که انسان در تمام نمازهاى یک شبانه روز، سوره ((قل هو اللّه احد)) را نخواند(21) .
22 - خواندن سوره ((قل هو اللّه احد)) با یک نفس مکروه است (22) .
23 - مکروه است که انسان سوره اى را که در رکعت اول خوانده ، در رکعت دوم نیز بخواند. (مگر این که در هر دو رکعت ، سوره ((قل هو اللّه احد)) را قرائت کند.)(23)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ترجمه تحریرالوسیله ، ج 1، ص 261.
14- ترجمه تحریرالوسیله ، ج 1، ص 262.
15-النضید، ج 2، ص 277.
16-النضید، ج 2، 279.
17-النضید، ج 2، ص 282.
18-النضید، ج 2، ص 285.
19-النضید، ج 2، ص 291.
20- ترجمه تحریرالوسیله ، ص 254، م 3.
21- توضیح المسائل ، م 1019.
22-توضیح المسائل ، م 1020.
23-توضیح المسائل ، م 1021.